Kanaryalarda aşırı beslenme ve obezite sık karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Bu makalede nedenleri, tanı yöntemleri, beslenme düzeni düzeltmeleri, egzersiz ve önleyici tedbirleri, veteriner yönlendirmelerini ve örnek bir 4 haftalık diyet/egzersiz planını bulacaksınız.
1. Obezite nedenleri: nasıl oluyor?
Kanaryalarda obezite genellikle yüksek kalorili yiyecekler, hareketsiz yaşam (küçük kafes, uçuş alanı yokluğu), yanlış yemleme alışkanlıkları ve bazı tıbbi durumların birleşimiyle ortaya çıkar. Özellikle fazla tohum karışımı (ayçiçeği tohumları gibi yüksek yağlı tohumlar) ve serbest sürekli yem bulma imkânı en büyük etkenlerdendir.
Başlıca tetikleyenler
- Yüksek yağlı tohum ağırlıklı diyet (ayçiçeği, kenevir vb.).
- Kafes içinde yetersiz uçuş/egzersiz alanı.
- Aşırı ikram (ekmek, cips, insan gıdaları).
- Yaş ve cinsiyet özellikle kuluçka sonrası dönemde veya yaşlı kuşlarda.
- Metabolik veya hormonal sorunlar (nadir).
2. Belirtiler: kuşunuz obez mi?
Obez kuşlarda dikkat edilmesi gereken belirtiler:
- Gözle görülür kilo artışı gövde yuvarlaklaşması, karın bölgesinde hacim artışı.
- Uçuş güçsüzlüğü, hızlı yorulma, daha az ötme/aktivite.
- Tüylerin düzensiz durması, tüy bakımına az zaman ayırma.
- Solunum zorluğu (aşırı yağ göğüs kafesini sıkıştırabilir).
3. Tanı ve veteriner önerisi
Kesin tanı için veteriner hekime başvurun. Veteriner fizik muayene, gerekirse kan tahlilleri ve vücut kondisyon skoru (BCS) uygulayarak değerlendirme yapacaktır. Kendiniz evde kaba bir değerlendirme yapmak isterseniz kemik hissi (göğüs kemiği) kontrolü yapılır: kolay hissediliyorsa zayıf, üzerinde fazla yağ varsa obez olabilir.
4. Beslenme önerileri (pratik ve uygulanabilir)
Hedef: toplam günlük kalori alımını düşürürken kuşun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri korumak.
Hemen uygulamanız gerekenler
- Ayçiçeği/yağlı tohum miktarını azaltın; haftada 1–2 günle sınırlayın.
- Yem dağılımını kontrollü hale getirin: gün içinde belirli öğünler (sabah + akşam) verin, sürekli yem kabı durmasın.
- Sebze-meyve takviyesi: ıspanak, marul (sap kısmı), havuç rendesi, elma (çekirdeksiz küçük parçalar) — porsiyon küçüklüğünde.
- Yumurta veya yüksek kaliteli pellet (kuş pelletleri) gibi protein kaynakları dengeli oranda kullanılabilir.
- Şekerli/işlenmiş insan gıdalarını kesinlikle vermeyin.
Örnek 1 günlük beslenme
| Zaman | Gıda |
|---|---|
| Sabah | 2 yemek kaşığı dengeli tohum karışımı + taze su |
| Öğlen | Bir parça taze sebze (marul/havuç) |
| Akşam | 1 yemek kaşığı pellet veya düşük yağlı yem |
| Gün boyu | Temiz su (günlük değişim) |
5. Egzersiz ve kafes düzeni
Egzersiz obezitenin çözümünde kilit. Uçuş alanı sağlayın veya günlük uçuş saatleri belirleyin. İşte pratik öneriler:
- Kafesi mümkünse geniş modele yükseltin.
- Günlük 1–2 saat gözlem altında ev içi uçuş (güvenli ortamda)
- Oyuncaklar ve tünek yerleşimiyle hareketi teşvik edin mesafeleri artırın, farklı seviyelerde tünek kullanın.
6. 4 haftalık örnek plan (kısa)
1. hafta: Ayçiçeği azaltma, öğünleri sabitleme, kafes içi oyuncak ekleme.
2. hafta: Haftada 4 gün 20–30 dk gözetimli uçuş/egzersiz.
3. hafta: Pellet’e geçiş veya tohum oranını daha da düşürme; kilo kontrolü (hafif baskı uygulama / göğüs kemiği kontrolü).
4. hafta: Veteriner kontrolü; programın başarısına göre sürdürme veya ayarlama.
7. Sık yapılan hatalar
- Aç bırakma/ani diyet değişiklikleri bu stres yaratır ve metabolizmayı bozar.
- İnsan yemekleriyle şımartma (ekmek, cips vb.).
- Küçük kafes, aynı yem kabı sürekli dolu bırakma.
8. Ne zaman veterinere götürmeliyim?
Nefes almada güçlük, ani kilo alımı/azalması, iştahsızlık veya davranış değişikliklerinde derhal veteriner. Ayrıca diyet değişikliğinin ilk 4 haftasında kilo değişimini izlemek önemlidir; beklenmedik durumlardan kaçınmak için kontrolden geçirin.
