Kafes kuşları günün çoğunu ayakları üzerinde geçirirler, bu nedenle üstünde durdukları tünek çok önemli. Tünek, aynı zamanda kuşların gagalarını temizlemek için de kullandıkları önemli bir kafes aksesuvarıdır. İdeal bir tüneğin kolay temizlenen bir maddeden yapılması ve ayak problemleri oluşturmaması için uygun kalınlıkta olması gerek. Kuşun zamanla tüneği gagasıyla aşındırıp parçalayacağı için düzenli olarak değiştirmek de son derece önemli.
Tünekler yaygın olarak tahtadan veya doğal ağaç dallarından yapılır. Özellikle doğal dallardan yapılan tünekler, iyi bir kemirme oyuncağı olur. Tahtadan yapılanların yüzeyleri çok düzgün olduğu için kuşun tutunması zor olabilir. Bunun için tüneğin üzeri keten lifleri ile kaplanabilir.
Yaygın olarak kullanılan diğer tünek türleri plastik, akrilik ve PVC ile yapılanlar. Bunlar temizlik açısından son derece avantajlı ama zehirli olmayan bir malzeme ile yapılmış olduklarına emin olmalısınız. Piyasada çimento ve mineral taşlardan yapılmış tünekler de var. Bunlar gaganın ve tırnakların düzenli olarak aşınmasına yardımcı da olurlar. Ancak tırnak ve gagada fazla aşınmaya ve ayaklarda tahrişlere yol açabilirler. Bu nedenle kafeste diğer malzemeden yapılmış bir tünek de bulundurmalısınız. Üzerinde zımpara kağıdı olan tüneklerin kullanımını veteriner hekimler olarak önermiyoruz.
Plastik, akrilik ve PVC tünekleri temizlemek için 1/32 oranında sulandırılmış çamaşır suyu kullanabilirsiniz. Tahta ve doğal ağaç dallarından yapılan tünekleri ise önce tel fırça ile temizleyip ardından sıcak suda kaynatarak dezenfekte edin. Kuşlarda ayak problemini önlemek için tünekleri temizledikten sonra kafese geri takarken mutlaka tamamen kurutun.
Doğal ağaç dalları ile kuşunuza kendiniz de sağlıklı ve güzel bir tünek yapabilirsiniz. Bunun için üzerinde tarım ve böcek ilaçlaması yapılmamış doğal meyve ağaçlarının dallarını kullanın. Topladığınız dalları dezenfekte etmek için kaynar suda bekletebilir veya evinizdeki fırında 250 derecede 10-15 dakika (yanmamasına dikkat ederek) tutabilirsiniz.
Tüneğin çapı küçük kafes kuşları için (kanarya, saka, muhabbet kuşu v.s.) 1-2 cm, orta boy kafes kuşları için (cennet papağanı, orta boy papağanlar v.s.) 1,5-3 cm, büyük kafes kuşları için ise (gri afrika papağanları, amazon papağanları, macaw papanları v.s.) 2,5-5 cm civarında olmalı. Bazı yerlerinin daha kalın ve bazı yerlerinin daha ince olması kuşun ayak sağlığı açısından daha faydalı.
Tünekleri yem ve su kaplarının önüne ve kuşun değişik yüksekliklerde durmasına imkan sağlayacak şekillerde yerleştirmelisiniz. Çok fazla tünek, kuşun hareketlerini sınırlar. Ayrıca yem ve su kaplarının kuşun dışkısı ile kirlenmemesi için bunların üst hizalarına denk gelen yerlere tünek koymayın.
